بالا خانواده Chalcidoidea

گروه نسبتاً بزرگ و مهمی هستند. حشراتی هستند خیلی کوچک و تقریباً همه جا یافت می شوند وبی بواسطه کوچکی اندازه بدن آنها کمتر مورد توجه قرار می گیرند، اکثراً به اندازه 2 تا 3 میلیمتر طول دارند (بین کمتر از 5/0 تا بیش از 15 میلیمتر ممکن است برسند)، معمولاً روی گلها و شاخ و برگ گیاهان یافت می شوند، در هنگام استراحت بالهای خود را بطور مسطح روی بدن نگهمیدارند.

این حشرات را از روی رگبندی بال می توان نشخیص داد شاخکهای آنها معمولاً زانوئی (Elbowea) و بیش از 13 مفصل ندارند، پیش گرده تقریباً یقه مانند بوده ولی به Tegulae نمی رسد، و معمولاً روی طرفین قفس سینه یک قطعه اسکلرینی (Prepectus) تقریباً مثلثی  وجود دارد. بیشتر این حشرات برنگ تیره و یا آبی یا سبز براق هستند. بالهای اکثر آنها روشن و شفاف است. شکل بدن آنها در گونه های مختلف بسیار متنوع است .در بعضی از گونه ها بالها تحلیل رفته یا اصلاً وجود ندارند.

بیشتر این حشرات پارازیت سایر حشرات هستند و به مراحل تخم یا لارو آنها حمله
می کنند. راسته هایی از حشرات که اکثراً مورد حمله آنها واقع می شوند. عبارتند از Lepidoptera ، Diptera ، Coleoptera ، Homoptera .چون بیشتر آفات محصولات کشاورزی در این راسته ها قرار دارند اهمیت حشرات این بالا خانواده در کنترل آفات کشاورزی مشخص می گردد. در مبارزه بیولوژیکی نقش بسزائی دارند. بعضی از گونه ها گیاهخوار بوده و از داخل بذور و ساقه ها تغذیه کرده و یا گالزا هستند.

بعضی از خانواده های مهم آنها عبارتند از:

خانواده Trichogrammatidae

مرفولوژی:

حشرات فوق العاده ریزی هستند (بطول 3/0 تا 1 میلیمتر) که از روی پنجه های سه مفصلی، موهای میکروسکوپی روی بالها که بطرق ردیفی واقع شده اند، و سر نسبتاً کوتاه که تقریباً بطرف عقب مقعر است می توان آنها را تشخیص داد.

بیولوژی:

حشرات این خانواده پارازیت تخم سایر حشرات هستند. بعضی از گونه های آنرا در آزمایشگاه پرورش داده و برای کنترل بعضی از آفات بکار برده اند مثال:

Asolcus sp-پارازیت تخم سن گندم

خانواده Encyrtidae

مرفولوژی:

حشراتی هستند بطول 1 تا 2 میلیمتر، و می توان آنها را از روی پهلوی میانی (Mesopleura) که محدب و پهن شده است تشخیص داد. در بیشتر Chacid پهلوهای میانی دارای یک شیار روی آنها بوده که ران پا در آنها جای می گیرد ولی در حشرات این خانواده چنین شیاری وجود ندارد.

بیولوژی:

بیشتر حشرات این خانواده  پارازیت شته ها، شپشک های نباتی، و مگسهای سفید هستند ولی بعضی گونه های آن به حشرات سایر راسته ها نیز حمله می کنند. بعضی از آنها نیز پارازیت ثانویه می باشند. در عده ای از آنها چند جنینی وجود دارد که از یک تخم ممکن است بین 10 تا بیش از یک هزار لارو خارج شود.

خانواده Perilampidae:

مرفولوژی:

زنبورهای کوچکی هستند با بدنی قطور، قفس سینه بزرگ و منقوط، شکم کوچک و مثلثی شکل و درخشان ، عده ای برنگ سبز متالیک و دیگران سیاه هستند.

بیولوژی:

این حشرات اغلب روی گلها یافت می شوند، اکثراً پارازیت ثانویه (Hyperparasites) بوده و به دو بالان و زنبورهای پارازیتی حمله می کنند که خودشان پارازیت لارو پروانه ها هستند، بعضی از آنها به حشرات دیگر از راسته های مختلف حمله می کنند. تخمهای خود را روی شاخ و برگ گیاهان قرار داده که لارو حاصله کوچک و مسطح بوده و می تواند برای مدتی طولانی بدون غذا ادامه حیات دهد، این لارو ها روی شاخ و برگ باقی مانده تا میزبانی از مقابل آنها عبور کند (معمولاً لارو پروانه ها(، که در این صورت بداخل بدن‌ان نفوذ کرده  در این حالت اگر قبلاً پارازیتی وارد این میزبان نشده باشد پارازیت ثانویه (Perilompid) فعالیتی نخواهد داشت ولی اگر قبلاً پارازیت اولیه وارد شده باشد پارازیت ثانویه در مرحله شفیره گی پارازیت اولیه به آن حمله کرده و سیکل زندگی خود را تکمیل می کند. لارو این حشرات معمولاً بله شفیره Tachinids و Braconids و Ichneumonids حمله می کند. مثال:

Perilampus platygaster پارازیت ثانویه زنبور Braconid است که این خود پارازیت زنجره مو می باشد.

خانواده (Fig wasps) – Agonidae

مرفولوژی:

زنبورهای کوچکی هستند برنگ تیره، حشره نربی بال ولی ماده ها بالدار می باشند.

بیولوژی:

این زنبورها در گرده افشانی بعضی از واریته های انجیر (Smyrna fig) اهمیت زیادی دارند. اینگونه واریته های انجیر فقط در صورت گرده افشانی شدن بویله گرده گل انجیر وحشی (Capri fig) بارور شده و میوه می دهند. این عمل توسط بعضی از گونه های این خانواده صورت می گیرد. این زنبورها در داخل گالهای کوچکی که در داخل گل انجیر وحشی تولید می شوند پرورش یافته و پس از جفت گیری حشره ماده که بالدار است گرده گلهای نر را با خود حمل کرده و بسراغ گلهای ماده انجیر پرورشی (Smyrna fig) و انجیر وحشی رفته و آنها را بارور می سازند. حشرات ماده فقط در گلهای انجیر وحشی تخم گذاری می کنند بعضی از باغداران انجیر، شاخه های انجیر وحشی را در بین درختان انجیر پرورشی خود آویزان می کنند تا عمل گرده افشانی را تسریع کنند. مثال:

 Blastophage psenes-زنبور گرده افشان انجیر

خانواده Pteromalidae

مرفولوژی:

حشراتی بسیار کوچکی هستند برنگهای سیاه یا سبز متالیک و یا برنگ برنز.

بیولوژی:

این حشرات پارازیت بوده و به حشرات متنوعی حمله می کنند، بسیاری از آنها در کنترل آفات کشاورزی اهمیت زیادی دارند، حشره بالغ بیشتر آنها از مایعات بدن میزبان تغذیه می کنند که معمولاً از محل سوراخ حاصل شده توسط تخمریز حشره ماده خارج می شوند.

خانواده (Seed chalcids) – Eurytomidae

مرفولوژی:

حشرات کوچکی هستند که معمولاً برنگ سیاه، سر، قفس سینه و شاخکها اغلب مودار هستند از نظر ظاهری خیلی شبیه به Perilampid ها هستند ولی شکم آنها گرد یا تخم مرغی شکل و کم و بیش فشرده شده است. و ضمناً بدن آنها کمی کشیده تر می باشد.

بیولوژی:

بعضی از این حشرات پارازیت و بعضی دیگر گیاهخوار هستند . یک نسلی یا چند نسلی زمستان گذرانی حشره کامل و یا لارو. مثال:

Eurytoma amygdale-معروف به زنبور مغزخوار بادام

Bruchophagus sp- زنبور بذر شبدر

خانواده Chalcididae

مرفولوژی:

زنبورهای کوچکی هستند بطول 7-2 میلیمتر، ران پاهای عقب کاملاً متورم شده و دندانه دار است، تخمریز آنها کوتاه و بالها هنگام استراحت طولاً تا نمی شوند.

بیولوژی:

لارو این زنبورها پارازیت (داخلی یا خارجی) بسیاری از Lepidoptera، Diptera، Coleoptera و غیره هستند. بعضی از آنها پارازیت ثانویه بوده و به Tachinids و Ichneumons حمله می کنند. مثال:

Aphelinus-پارازیت شته ها

زیر راسته Suborder Symphyta

حشرات این یر راسته بغیر از خانواده Orussidae گیاهخوار بوده و اکثراً از برگ گیاهان تغذیه می کنند. لارو آنها اروسی فرم بوده و از لارو پروانه ها بدین ترتیب تشخیص داده می شوند که لارو این حشرات ( زیر راسته Symphyta) دارای بیش از پنج جفت پای شکمی که فاقد قلابهای انتهائی یا Crochets می باشند، و ضمناً این لاروها معمولاً دارای یک جفت چشم ساده هستند. لارو بعضی از گونه ها از وسط ساقه، تنه و برگها (مینوز) تغذیه می نمایند که در این صورت پاهای کاذب آنها کوچک و یا از بین رفته است.

حشرات کامل این زیر راسته همگی دارای تخمریز کاملاً رشد یافته و مشخص هستند که برای قرار دادن تخم در داخل بافت گیاهان میزبان بکار برده می شود.

در بالا خانواده Tenthredinoidea تخمریز تقریباً اره ای شکل است و از این نظر به آنها زنبورهای اره ای گفته می شود.

بیشتر این حشرات دارای یک نسل در سال بوده و زمستان را بصورت لارو کامل و یا شفیره در داخل پیله و یا در محلهای محافظت شده بسر می برند. بیشتر گیاهخواران خارجی (Extermal feeders) زمستان را در داخل پیله و یا داخل زمین بسر می برند در حالیکه گونه های ساقه خوار و گیاهخواران داخلی (Imternal feeders) در داخل بافت گیاه میزبان زمستان گذرانی می کنند.

خانواده (Common sawflies) – Tentheredinidae

مرفولوژی:

زنبورهائی به اندازه کوچک تا متوسط (معمولاً کمتر از 20 میلیمتر)، برنگهای روشن ، لارو از نوع اروسیفرم

بیولوژی:

این حشرات معمولاً روی شاخ و برگ و گلهای گیاهان دیده می شوند، لاروها گیاهخوار بوده و از قسمتهای خاجی برگها از کنار آنها تغذیه می کنند، لارو این حشرات معمولاً از درختان و درختچه های مختلف تغذیه کرده و گاهی موجب خسارت قابل توجه می شوند، گرچه معمولاً برگخوار هستند ولی بعضی گونه ها گالزا و یا مینوز می باشند.

دارای یک نسل در سال بوده و زمستان را بصورت شفیره در پیله و یا در اماکن محافظت شده بسر می برند. مثال : Haplocampa minuta زنبور گوجه- لاروها از داخل میوه های گوجه تغذیه می کنند.

Haplocampa brevis معروف به زنبور گلابی- لاروها از داخل میوه های کوچک گلابی تغذیه می کنند.

خانواده (Horntails) – Siricidae

مرفولوژی:

حشراتی نسبتاً بزرگ هستند و معمولاً بطول بیش از 25 میلیمتر می باشند، هر دو جنس نر و ماده در روی انتهای آخرین حلقه پشتی شکم دارای یک صفحه شاخی نیزه ای شکل
می باشند، حشره ماده دارای تخمریز بلند می باشد، رنگ آنها متنوع ولی اغلب سیاه یا قهوه ای می باشند .

بیولوژی:

لاروها چوبخوار بوده و در داخل تنه و شاخه های درختان غیر مثمر تغذیه می کند، در داخل کانالهای ایجاد شده بوسیله لارو به شفیره تبدیل می شوند. مثال:

Tremex sp- لارو به درختان نارون، افرا و غیره خسارت می زند.

خانواده (Stem sawflies) Cephidae

مرفولوژی:

زنبورهایی کوچک و باریک بوده که بدن آنها از طرفین فشرده شده است ، معمولاً برنگهای تیره براق و گاهی دارای نوارها یا لکه های زرد رنگ.

بیولوژی:

لاروها گیاهخوار بوده و معمولاً ساقه نباتات میزبان تغذیه می کنند، دارای یک نسل در سال بوده و در داخل پیله ابریشمی در داخل نبات به شفیره تبدیل شده و زمستان گذرانی کنند. مثال:

 Cephus pygmaeus-معروف به زنبور ساقه خوار گندم- لارو از داخل ساقه غلات تغذیه کرده و موجب شکسته شدن ساقه و از بین رفتن محصول می گردد.

زیر راسته Suborder Apocrita

در حشرات این زیرراسته شکم بوسیله یک ساق باریک به قفس سینه متصل میشود و قفس سینه چهار مفصلی به نظر میرسد(زیرا اولین حلقه شکم که همان Propodeum است در قفس سینه تلفیق شده است). بالهای عقب آنها معمولاً بیشتر از دو سلول قاعده ای ندارند. لارو آنها کرمی شکل یا به اشکال دیگر و از مواد مختلف تغذیه می کنند، بعضی پارازیت یا شکارچی حشرات و بعضی دیگر گیاهخوار هستند. حشرات بالغ معمولاً از گلها، شیره های نباتی و مواد دیگر گیاهی تغذیه می کنند ولی بعضی گونه های پارازیت از مایعات بدن میزبان تغذیه می کنند. اکثر حشرات این زیر راسته در مرحله لاروی پارازیت سایر حشرات و یا سایر بی مهرگان هستند و بواسطه جمعیت زیاد آنها در تحت کنترل نگهداشتن جمعیت سایر حشرات اهمیت زیادی دارند. بیشتر گونه های پارازیت تخمهای خود را روی یا داخل بدن میزبان قرار می دهند. تعداد زیادی از آنها دارای تخمریز بلندی هستند که بوسیله آن می توانند میزبانهای خود را که در داخل پیله، داخل شکافها و اماکن محفوظ شده مستقر می باشند پارازیته نمایند. در بعضی موارد فقط یک تخم روی میزبان قرار داده می شود و در موارد دیگر ممکن است چندین تخم روی یک میزبان قرار داده می شود. یک حشره پارازیت که فقط به یک میزبان حمله می کند معمولاً داخل بدن میزبان به شفیره تبدیل می شود ولی وقتی چندین پارازیت به یک میزبان حمله کنند آنها ممکن است داخل بدن میزبان و یا خارج از بدن آن و یا کاملاً جدا از آن به شفیره تبدیل شوند. بعضی از گونه ها بکرزا (Parthenogenetic) هستند و ضمناً چند جنیتی (Polyembryony) در بعضی از گونه ها دیده شده است. علاوه بر این بعضی از آنها پارازیت ثانویه (Hyperparasites) هستند یعنی به پارازیت سایر حشرات حمله
می کنند. بالا خانواده های این زیر راسته را از روی خصوصیات تخمریز، شاخکها، مفصلهای پی ران و رگبندی بالها از یکدیگر تشخیص می دهند، تقریباً تمامی حشرات بالا خانواده های Ichneumonoidea و Evanioidea و Pelecinoidea و Proctotrupoidea وBethyloidea وبعضی از  Chalcidoidea و Cynipoidea و Scolioidea پارازیت سایر حشرات ( و یا سایر بی مهرگان) می باشند.

ضمناً تمام حشرات این زیر راسته دارای تخمریز سوراخ کننده هستند ولی حشره ماده بالا خانواده های Ichneumonoidea،Chalcidoidea،Cynipoidea،Evanioidea،Pelecinoidea، Proctotrupoidea ، و Bethyloidea به انسان نیش نمی زنند.و Apoidea تخمریز آنها به نیش تبدیل شده و حشره ماده آنها به انسان نیش می زنند.

بالا خانواده Ichneumonoidea

حشرات این بالا خانواده پارازیت سایر حشرات و یا بعضی از بی مهرگان می باشند معمولاً به انسان نیش نمی زنند.بعضی از خانواده های مهم آن عبارتند از:

خانواده Braconidae

مرفولوژی:

حشرات بالغ نسبتاً کوچک هستند (ندرتاً بیش از 15 میلیمتر طول)، بدن اکثر آنها قطور و شکم آنها به درازی طول سر و قفس سینه است ، از نظر ظاهری خیلی شبیه به زنبورهای Tchneumonidae هستند ولی کوچکترند، مثل‌انها فاقد سلول قاعده ای در بال ولی برعکس آنها دارای فقط یک عدد رگبال عرضی (Recurrent) می باشند.

بیولوژی:

حشراتی بسیار مفید هستند و در مبارزه طبیعی و بیولوژیکی با‌آفات اهمیت زیادی دارند (پارازیت می باشند)، از نظر رفتاری خیلی شبیه به Tchneumonidae هستند ولی بر خلاف‌آنها اکثراً در داخل پیله ابریشمی روی بدن میزبان به شفیره تبدیل می شوند، عده ای از آنها نیز کاملاً جدا از میزبان خود به شفیره تبدیل می شوند، در بعضی از گونه ها چند جنینی مشاهده شده است (خصوصاً در جنس Macrocentrus که از هر تخم ممکن است حدود 16 تا 24 لارو خارج شود.

اگثر گونه های آنها پارازیت لارو پروانه ها می باشندو تخمریزی روی یا داخل بدن میزبان، لارو یارازیت پس از بالغ شدن و رشد کامل میزبان نیز به رشد کامل می رسد،

 مثال: Apanteles spp- پارازیت لارو پروانه سفیده کلم و بعضی از پروانه های دیگر. گونه های دیگر از سایر جنس های این خانواده پارازیت سایر حشرات از جمله لارو بعضی از سخت بالپوشان، لارو زنبورهای دیگر، دو بالان و غیره می باشند.

سایر خصوصیات:

در بعضی از حشرات این راسته شکل چشمهای مرکب یا ساده در خانواده های مختلف متفاوت هستند. گرچه قطعات دهانی از نوع جونده در این حشرات در بعضی از گروهها دارای خصوصیات معینی است که می توان در تشخیص آنها بکار برد ولی معمولاً این قطعات در زیر سر جمع شده و رویت آنها اغلب دشوار بوده و یا مستلزم دقت زیاد است.

خصوصیات سر و قفس سینه مثل اسکلریتها و درزهای معین اغلب قابل رویت هستند ولی در نمونه های خیلی کوچک و یا نمونه هائی که دارای بدنی خیلی مودار هستند رویت آنها کمی مشکل است که در این صورت ممکن است لازم شود موهای روی قسمت مورد مطالعه برداشته شوند.

خصوصیاتی مثل اندازه، شکل و رنگ حشره برای تشخیص گروههای مختلف نیز مفید هستند اندازه خیلی کوچک (Minute) به مفهوم دو میلیمتر طول یا کمتر، و اندازه کوچک به مفهوم بین 2 تا 7 میلیمتر طول می باشد.

مشکلات اساسی در مورد تشخیص بعضی از حشرات این راسته مربوط است به زیاد کوچک بودن بعضی از نمونه ها و لی نمونه های بزرگتر را می توان با سهولت بیشتر از روی کلید تشخیص خانواده ها تشخیص داد.

خصوصیاتی که در تشخیص خانواده های مختلف راسته بال غشائیان بکار برده می شوند:

رگبندی بال (Wing venation) :

بطور کلی وضعیت رگبندی بالها برای تشخیص گروههای مختلف بال غشائیان اهمیت زیادی دارد. البته لازم به تذکر است که در بالهای این حشرات رگبالها و سلولهای زیادی وجود ندارد ولی منطبق کردن این رگبالها با رگبالهای سایر راسته ها، مشکل قابل توجهی است.

اساساً دو نوع تفسیر از رگبندی بالهای حشرات راسته بال غشائیان وجود دارد یکی سیستم قدیمی و دیگری سیستم Comstock می باشد سیستم اخیر بوسیله Ross تغییراتی داده شد که ساده تر می باشد. ولی راحت تر خواهد بود که از سیستم قدیمی استفاده نمائیم. در کلید ارائه شده در این درس نیز از سیستم قدیمی استفاده شده است.

خصوصیات پاها (Leg characters) :

خصوصیات پاها که مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از تعداد مفصلهای پس ران یا تروکانتر، تعداد و شکل خارهای ساق پا (Tibial spurs) و شکل مفصلهای پنجه ها.

در زیر راسته Symphyta و بعضی از بالا خانواده های Apocrita پی ران دو مفصلی است .از روی تعداد و شکل خارهای انتهائی روی ساق پاها می توان تعدادی از بالا خانواده ها را از یکدیگر تفکیک نمود، در بالا خانواده زنبورها (Apoidea) اولین مفصل پنجه پاها را از یکدیگر تفکیک نمود. در بالا خانواده زنبورها (Apoidea) اولین مفل پنجه پاهای عقب معمولاً کشیده و مسطح شده و در بسیاری از انها این مفصل به اندازه ساق پا.در بعضی از بالا خانواده ها اندازه و شکل پیش ران پاهای عقب (Hind coxae)  و یا شکل ناخنها در تفکیک خانواده ها از یکدیگر اهمیت دارند. در بعضی از Chalcidoidea پنجه ها کمتر از پنج مفصل دارند.

خصوصیات شاخکها (Antennal characters) : شاخکهای حشرات راسته بال غشائیان در گروههای مختلف، دارای اشکال مختلف بوده، تعداد مفصلها و وضعیت قرار گرفتن آنها روی سر متفاوت می باشند. در خانواده های پیش رفته تر تعداد مفصلهای شاخکها و در بعضی موارد شکل آنها در دو جنس نر و ماده نیز تفاوت دارند. مثلاً شاخک نرها دارای 13 و ماده ها 12 مفصل دارد. و یا مثلاً در مورچه ها شاخک های ملکه و کارگرها خیلی بیشتر از نرها زانوئی شده است.

خصوصیات قفس سینه (Thoracic characters) :

مهمترین خصوصیات قفس سینه که برای تفکیک گروههای مختلف حشرات راسته بال غشائیان مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از شکل پیش گرده (Pronotum) و شکل بعضی از اسکلریتها و درزهای میان قفس سینه. شکل پیش گرده (از سطح پشتی) در تشخیص خانواده های مختلف زیر راسته Symphyta اهمیت دارد. شکل پیش گرده از سطح جانبی برای تشخیص بالا خانواده های زیر راسته Apocrita بکار برده می شود.

در زیر راسته Apocrita شکل پیش گرده ممکن است مثلثی شکل بوده و بطرف Tegulae (اسکلریت کوچکی که در محل اتصال بالهای حلو به قفس سینه قرار دارد) کشیده شده و به آن نزدیک شود  : Ichneumonoidea ،Cynipoidea ،Evanioidea ،Policinoidea ،Proctotrupoidea ،و بسیاری از Vespoidea. و یا تقریباً چهار گوش بوده و بطرف Tegulae نیز کشیده نشده است.

(Scolioidea , Bethyloidea ) و یا ممکن است کوچک و یقه مانند بوده و دارای یک لبه کوچک گرد در طرفین باشد (Sphecoidea و Apoidea) بعضی از Apocrita (مثلاً (Chalcidoidea در دیواره جانبی قفس سینه دارای یک اسکلریت کوچکی بنام Prepectus  می باشند.

وجود یا عدم وجود درزهای طرفین میان قفسه سینه Parapsidal sutures و همچنین شکل اسکلریتهای کمکی Axillae  در تشخیص بعضی از خانواده ها اهمیت دارند.

خصوصیات شکم (Abdominal characters) : در بالا خانواده های Ichneumonoidea ، Cynipoidea ، و Chalcidoidea تخمریز از قسمت انتهای زیر شکم خارج می شود و در موقعی که از آن استفاده نمی گردد بداخل شکم برده نمی شود. در بیشتر بالا خانواده های باقیمانده Apoctrita تخمریز  از قسمت انتهائی شکم و تقریباً از وسط انتهای آن خارج می گردد و هنگامی که از آن استفاده نمی گردد بداخل شکم برده می شود.

در بعضی از بالا خانواده ها، شکل شکم و شکل ساق بین شکم و قفس سینه در تشخیص آنها اهمیت دارد.

وضعیت کلی طبقه بندی راسته بال غشائیان یا زنبورها بشرح زیر می باشد:

Suborder                symphyta – sawflies and horntails

Superfamily           Megalodontoidea – primitive sawflies

Family                    xyelidae , ETC

Superfamily           Tenthredinoidea – sawflies

F.                            Argidae

F.                            Tenthredinidae – common sawflies , ETC

Superfamily           Siricoidea – hosntails and wood wasps

F.                            Siricidae – horntails , ETC

Superfamily           Cephoidea – stem sawflies

F.                            Cephidae – stem sawflies

Suborder                Apocrita

Superfamily          – Ichneumonoidea – parasitic Hymenoptera

F.                           Braconidae – braconids

F.                          Ichneumonidae – ichneumons , ETC

Superfamily         Chalcidoidea – chalcids

F.                          Trichogrammatidae

F.                          Encyrtidae

F.                          Perilampidae

F.                          Agaonidae – Fig wasps

F.                          Pteromalidae

F.                          Eurytomidae – seed chalcids

F.                          Chalcididae – chalcidids , ETC

Superfamily         Cynipoidea – Gall wasps and others

F.                          Cynipidae- Gall wasps and others , ETC

Superfamily         Evanioidea – Parasitic Hym.

F.                          Evaniidae , ETC

Superfamily         Pelecinoidea – Parasitic Hym.

F.                          Pelecinidae

Superfamily         Proctotrupoidea – parasitic Hym.

F.                          Scelionidae , ETC

Superfamily         Bethyloidea – Parasitic Hym.

F.                          Bethylidae , ETC

Superfamily         Scolioidea – Parasitic wasps and ants

F.                          Mutillidae – Velvet ants

F.                          Scoliidae

F.                          Formicidae – ants , ETC

Superfamily         Vespoidea – Vespoid wasps

F.                         Vespidae – Paper wasps , potter wasps etc

F.                        Pompilidae – spider wasps

Superfamily       Sphecoidea – sphecoid wasps

F.                        sphecidae – sphecid wasps

Superfamily        Apoidea – bees

F.                        Halictidae – Halictid bees

F.                        Andrenidae – Andrenid bees

F.                        Melittidae – mlittid bees

F.                        Megachilidae – leafcutting bees

F.     Anthophoridae (including Nomadidae, Euceridae , ceratinidae, xylocopidae)

F.                       Apidae

راسته زنبورها یا بال غشائیان:

این راسته مفیدترین راسته حشرات می باشد زیرا شامل بسیاری از حشرات پارازیت، پرداتور، و حشرات گرده افشان می باشد و تولیدات بعضی از گونه ها مثل زنبور عسل اهمیت اقتصادی زیادی دارد. از طرف دیگر بعضی از گونه ها آفت محصولات کشاورزی محسوب می گردند.

مرفولوژی:

معمولاً بالدار و مجهز به دو جفت بال غشائی، بالهای عقبی کوچکتر و تعداد در گبالها کم، در لبه جلوئی بالهای عقبی یک سری قلابهای کوچکی وجود دارند (Hamuli) که به بالهای جلو متصل می شوند. بندرت بی بال، قطعات دهانی از نوع جونده یا جونده مکنده (در اشکال پیشرفته خصوصاً زنبور عسل لب پائین و آرواره های پائین خرطوم زبان مانندی را درست می کنند که قادر به مکیدن غذا از طریق آن هستند)، شاخکها ده مفصلی و اغلب بلند، انتهای شکم ماده مجهز به تخمریز یا نیش، پنجه ها 5 مفصلی، لارواروسیفرم یا ورمی فرم، (در لاروهای زیر راسته Symphyta که بشکل اروسیفرم هستند دارای بیش از پنج جفت پای شکمی بوده که فاقد قلاب یا کروشه در انتهای آنهاست، ضمناً این لاروها دارای یک جفت چشم ساده هستند). شفیره آزاد و لخت و یا داخل پیله.

بیولوژی:

رژیم غذائی گونه های مختلف این راسته بسیار متنوع است، نبات خواری، شکاری پارازیت، پلن خواری و شهدخواری در آنها مشاهده می شود، تقریباً تمامی آنها خشکی زی بوده و بصورت انفرادی، گروهی و یا اجتماعی نیز زندگی می کنند، لارو عده ای از آنها از قسمتهای مختلف گیاهان خورده و یا ایجاد گال می کنند و آفت محسوب می شوند، عده ای دیگر پارازیت لارو، شفیره با تخم حشرات دیگر می باشند، یک نسلی یا چند نسلی، زمستان گذرانی بسته به گونه ممکن است حشره کامل، شفیره، لارویا نخم باشد. جنسیت در بیشتر آنها بسته به لقاح شدن یا نشدن تخم دارد. تخمهای لقاح شده به حشره ماده و تخمهای لقاح نشده به حشره نر تبدیل می شوند.

راسته زنبورها به دو زیر راسته Symphyta و Apocrita تقسیم می شوند، تفاوتهای عمده آنها عبارتند از:

خانواده (Warble flies and Bot Flies) – Oestridae

مرفولوژی:

مگسها نسبتاً بزرگ با بدنی قطور، شبیه به زنبورها .

بیولوژی:

لاروها پارازیت داخلی پستانداران هستند. مثال:

Oestrus ovis- لارو پارازیت داخلی بینی گوسفند و از سینوسهای جلوئی گوسفند تغذیه می کنند.

Hypoderma spp-پارازیت دامها- تخم گذاری روی پاهای دام، لاروها به داخل بدن نفوذ می کنند و ایجاد ورم و عفونت در قسمتهای مختلف بدن می کنند. پس از رشد کامل از بدن خارج شده و در خاک شفیره می شوند.

حشرات کامل نیز با اذیت و آزار دامها موجب ناراحتی و کاهش وزن و عملکرد آنها
می شوند. ضمناً سوراخهای حاصله از راه خروج لاروها روی پوست کیفیت جرم را پائین می آورد.

خانواده (Leafminer flies) – Agromyzidae

مرفولوژی:

مگسهای کوچکی هستند برنگ سیاه، قهوه ای یا زرد.

بیولوژی:

حشرات کامل تقریباً همه جا دیده می شوند ولی لاروها نبات خوار و مینوز می باشند، بیشتر گونه ها را از شکل کانالهایی که روی برگها ایجاد می کنند می شناسند. گونه های مختلف ممکن است ایجاد مینوزهای تونلی بصورت خطوط نامنظم ایجاد کنند و یا ممکن است لکه های سفید در بین دواپیدرم برگ ایجاد نمایند. مثال :

Lyriomyza trifolii-لارو مینوز برگ یونجه

خانواده Amthomyiidae

مرفولوژی:

حشرات این خانواده از نظر ظاهری خیلی شبیه به حشرات خانواده Muscidae هستند ولی تفاوتشان این است که در خانواده Anthomyiidae رگبال عقبی (Cu2+2A) به حاشیه جلو بال می رسد، حداقل بصورت تا خورده، اکثراً دارای بدنی قطور و کوتاه و برنگ تیره هستند و بعضی از آنها کاملاً مودار می باشند.

بیولوژی:

لارو بیشتر آنها گیاهخوار بوده و از ریشه نباتات میزبان تغذیه می کنند. و بعضی از آنها مینوز برگ بوده و از آفات مهم کشاورزی محسوب می شوند. معدودی از آنها در کودهای حیوانی زندگی می کنند، عده ای آبزی و شکاری می باشند. مثال:

Pegomia  betae-مگس چغندر- لارو از برگ چغندر تغذیه می کند.

خانواده Muscidae

مرفولوژی:

مگس های کوچک تا متوسط هستند، برنگ سیاه یا خاکستری، زرد یا مخلوط (شکل 130).

بیولوژی:

رژیم غذائی متنوع، بعضی گونه ها از مواد مختلف حیوانی و نباتی تغذیه می کنند و بعضی از خون انسان و حیوانات دیگر می مکند، لارو معمولاً داخل کودیا مواد پوسیده حیوانی و نباتی و گاهی نبات خوار و داخل ریشه و ساقه و برگهای گیاهان. مثال:

Musca domestica-معروف به مگس خانگی، دارای 4 خط طولی بر روی پشت قفس سینه، لارو داخل کودهای حیوانی، آشغال و غیره، حشره کامل از نظر بهداشتی اهمیت داشته و ناقل بیماریهای مختلف از جمله تیفوئید، اسهال و غیره می باشد.

Glossina palpalis- معروف به مگس تسه تسه- خونخوار بوده و ناقل بیماری خواب به انسان می باشد.

(Face fly) Musce autumnalis- مگس صورت دام- معمولاً روی سر و صورت گاوها متمرکز می شوند.

(Stable fly)– Stomoxys calcitrans- مگس اصطبل- از نظر ظاهری خیلی شبیه به مگس خانگی است ولی در اصطبل و در داخل کاه در حال پوسیدن نشو و نما پیدا
می کند.

خانواده (Louse flies) – Hippoboscidae

مرفولوژی:

حشرات خیلی کوچکی هستند که بعضی بالدار و بعضی بی بال می باشند ، بیشتر گونه های بالدار برنگ قهوه ای بوده و کمی کوچکتر از مگس خانگی هستند. شکل عمومی آنها مسطح و چرمی شکل هستند.

بیولوژی:

معمولاً روی پرندگان بصورت پارازیت خارجی دیده می شوند. روی حیوانات دیگر نیز مشاهده می شوند. مثال:

Melophagus ovinus- پارازیت خارجی گوسفند است، بی بال، بطول- حدود شش میلیمتر و برنگ قرمز متمایل به قهوه ای است.

IIippobosca sp-معروف به سگ مگس، بالدار بوده و روی سگ و سایر حیوانات اهلی.

18-خانواده (Blow flies) – Calliphoridae

مرفولوژی:

اکثر گونه ها به اندازه مگس خانگی هستند، برنگ آبی یا سبز فلزی، - شاخکها از نوع مودار (Aristate) و موی روی شاخک پروش می باشد.

بیولوژی:

این حشرات تقریباً همه جا یافت می شوند و لارو اغلب آنها همه چیز خوار بوده و از لاشه حیوانات و غیره تغذیه می کنند. تخم گذاری آنها اکثراً روی لاشه مرده حیوانات است و لارو آنها از طریق تغذیه از این لاشه ها نقش عمده ای دراز بین بردن آنها دارند. حشرات- بالغ اغلب موجب انتشار عوامل بیماری زا مثل اسهال و غیره می شوند.

بعضی از این حشرات تخم خود را در داخل زخمهای بدن انسان و دام قرار می دهند و لارو حاصله یا در قسمت در حال فاسد شدن بافت فعالیت می کند و یا بافتهای زنده را مورد حمله قرار می دهد. مثل:

(Screwworm fly) – Cochliomyia hominivorax :

این مگس تخم خود را در زخمهای بدن میزبان و یا داخل سوراخ بینی قرار می دهد و لارو حاصله با نفوذ به داخل بدن و در زیر پوست خسارت زیادی را به حیوانات وارد
می نماید.

در ایالات جنوبی و جنوب غربی آمریکای شمالی این آفت در سالهای گذشته خسارت زیادی را وارد نموده است و از طریق پرورش و آزاد سازی نر عقیم ها توانسته اند آنرا تحت کنترل در آورند (زیرا ماده ها فقط یک بار جفت گیری می کنند و پس از جفتگیری با نر عقیم ها تخمها تفریخ نمی شوند.)

نفوذ لارو این مگس بداخل بدن انسان یا دام را بیماری Myiasis می نامند.

خانواده Tachinidae

مرفولوژی:

از نظر ظاهری شبیه به مگس خانگی هستند  ولی بدن آنها از موهای زیادی پوشیده شده، برنگ خاکستری یا سیاه می باشند گاهی شبیه به زنبور هستند. در طرفین پهلوها دارای موهای مشخصی هستند، ضمناً سپرچه عقبی کاملاً رشد یافته است.

اسکلریتهای سطح شکم بوسیله اسکلریتهای پشتی روی یکدیگر قرار گرفته اند. ضمناً شکم دارای موهای کوتاه و بلند زیادی است. اولین سلول عقبی (R5) باریک و در انتها مسدود است. موی روی شاخک (Arista) در بیشتر آنها لخت است.

بیولوژی:

این مگسها تقریباً همه جا یافت می شوند، حشرات مفیدی هستند زیرا لارو آنها گوشتخوار بوده و معمولاً پارازیت سایر حشرات هستند. و بیشتر آنها دارای میزبانهای مشخصی هستند، بیشتر گونه ها به لارو پروانه ها حمله کرده و بعضی دیگر به لارو سن ها، راست بالان و غیره حمله می کنند. در مبارزه طبیعی و بیولوژیکی نقش مهمی دارند.

بیشتر این مگسها تخم خود را مستقیماً روی بدن میزبان قرار می دهند و ممکن است چندین تخم روی یک میزبان قرار دهند. لاروها معمولاً بداخل بدن میزبان نفوذ کرده و از داخل بدن‌انها تغذیه می کنند. لارو پس از رشد کامل از میزبان خارج شده و در اطراف محیط میزبان شفیره می شود. بعضی از آنها روی شاخ و برگ درختان تخمریزی می کنند که لاروهای حاصله در فرصت مناسبی خود را به میزبان عبور کننده می چسبانند. تخم بعضی از آنها بوسیله میزبان بلعیده شده که در این حالت بصورت پارازیت داخلی ادامه حیات می دهند. میزبانهای مورد حمله معمولاً کشته خواهند شد.

آفت کرم خوشه خوار انگور
مهمترین آفات مرکبات
ادامه آفات خرما
آفات مهم خرما
سوسک برگ خوار نارون
کرم خوشه خوار انگور
سوسک برگخوار چلیپائیان یا سوسک منداب
شته سبز و شته خال دار گردو
کنه تاولی گلابی :
شته سبز هلو :
سپر دار وا وی سیب
شته سبز سیب
[عناوین آرشیوشده]